Archiwum aktualności

W dniu 28 kwietnia 2008 roku w Warszawie, w siedzibie Naczelnego Sądu Administracyjnego, przy ul. Jasnej 6 odbyło się uroczyste Zgromadzenie Ogólne Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego, poświęcone przyjęciu sprawozdania - informacji rocznej o działalności sądów administracyjnych w 2007 r.
Zgromadzenie Ogólne Sędziów NSA, zwołane na podstawie art. 46 § 2 pkt. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153 poz. 1269), otworzył Prezes NSA Prof. Janusz Trzciński. Powitał sędziów i zaproszonych gości, w tym:
 

•  Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Prof. Lecha Kaczyńskiego,
•  Wicemarszałka Senatu Zbigniewa Romaszewskiego,
•  Sekretarza Stanu Julię Piterę – przedstawiciela Prezesa Rady Ministrów,
•  Prof. Jerzego Stępnia – Prezesa Trybunału Konstytucyjnego,
•  Prof. Lecha Gardockiego – Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego,
•  Ryszarda Pęka - Zastępcę Przewodniczącego Krajowej Rady Sądownictwa,
•  Ferdynada Rymarza – Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej,
•  Mariana Cichosza - Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości ,
•  Jacka Jezierskiego - Prezesa Najwyższej Izby Kontroli,
•  Prof. Marka Zubika - Zastępcę Rzecznika Praw Obywatelskich,
•  Michała Serzyckiego – Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych,
•  Joannę Agacką - Indecką – Prezesa Naczelnej Rady Adwokackiej,
•  Jana Kozińskiego – Wiceprezesa Krajowej Rady Radców Prawnych,
•  Roberta Drabę – Zastępcę Szefa Kancelarii Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej,
•  Macieja Granickiego - Szefa Biura Trybunału Konstytucyjnego,
•  Antoniego Cyrana – Szefa Kancelarii I Prezesa SN.

Następnie Prezes NSA przedstawił informację o działalności sądów administracyjnych w 2007 r., dotyczącą ilości i sposobu załatwionych spraw, stanu organizacyjnego i osobowego sądów administracyjnych oraz wybranych zagadnień orzeczniczych. Wskazał w szczególności, iż w ub. roku do sądów administracyjnych wpłynęło blisko 59 tys. skarg, a załatwiono, łącznie z zaległościami, 65 tys. Sprawy podatkowe stanowiły 35 % ogółu załatwionych. Utrzymuje się przy tym tendencja do zmniejszania się ilości wpływających do wojewódzkich sądów administracyjnych skarg obywateli. W stosunku do roku poprzedniego nastąpił spadek wpływu skarg o około 6 %. Systematycznie zmniejszał się również czas oczekiwania na rozpatrzenie sprawy oraz liczba spraw pozostałych na 2008 r. do rozpoznania (w stosunku do roku 2004 r. ilość tzw. spraw zaległych zmniejszyła się o 70%). Obecnie przeciętny czas oczekiwania na załatwienie sprawy wynosi w wojewódzkich sądach administracyjnych około pięciu miesięcy. W konsekwencji znacząco zmalała ilość skarg na przewlekłość postępowania.
 

Z powodu wad prawnych w 2007 r. sądy administracyjne uchyliły niemal co czwartą ostateczną decyzję administracyjną, najwięcej w zakresie spraw podatkowych (ponad 31 %).
 

W 2007 r. odnotowano natomiast zwiększony wpływ skarg kasacyjnych. Wpłynęło ich bowiem blisko 9,5 tys. Przeciętny czas oczekiwania na ich rozpoznanie przez Naczelny Sąd Administracyjny wynosi obecnie około roku, przy czym 65% skarg kasacyjnych załatwianych jest w okresie 6-9 miesięcy, licząc od daty ich wpływu do Sądu II Instancji. Spośród rozpoznanych przez NSA w 2007 r. skarg kasacyjnych zostało uwzględnionych 16,5%.
 

W swoim wystąpieniu Prezes NSA zaakcentował niekorzystny wpływ częstych i niekonsekwentnych zmian przepisów prawnych (w szczególności niezrozumiałych przepisów podatkowych) na działalność orzeczniczą sądów administracyjnych. Ta swoista deflacja prawa staje się przyczyną pojawiania się niepokojącego zjawiska niejednolitości orzecznictwa. Prezes NSA wskazał w tym kontekście na potrzebę coraz częstszego odwoływania się przez sędziów w procesie orzekania do zasady bezpośredniego stosowania konstytucji, korzystania z instytucji pytań prawnych do Trybunału Konstytucyjnego i kierowania pytań prejudycjalnych do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, wreszcie na potrzebę posługiwania się instytucją sygnalizacji w przypadkach powtarzających się, błędnych działań urzędów. Zwrócił także uwagę na niepokojące zjawisko powstawania luk prawnych, wynikających z niewykonywania przez Parlament orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego. W takiej sytuacji sądy zmuszane są niejednokrotnie do traktowania orzeczeń Trybunału jako podstawy wydanego rozstrzygnięcia.
 

Wskazano również na znaczny wzrost liczby rozstrzygnięć, w których powoływano się na prawo wspólnotowe, a także wzrost liczby podjętych przez NSA uchwał oraz zadanych TK pytań prawnych i pytań prejudycjalnych skierowanych do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Podkreślono znaczenie korzystania w działalności NSA z prawnych instytucji służących zagwarantowaniu jednolitości orzecznictwa sądów administracyjnych, takich jak uchwały, czy działalność analityczna Biura Orzecznictwa NSA.
 

Następnie głos zabrał Przydent RP Prof. Lech Kaczyński. Podkreślił, iż po ponad czterech latach funkcjonowania dwuinstancyjnego sądownictwa administracyjnego można bez cienia wątpliwości stwierdzić, że zapoczątkowana w 2004 r. reforma zdała praktyczny egzamin. Sprawy obywateli są bowiem rozstrzygane szybciej, dużo spraw kończy się na etapie rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji. Pomimo zasadnej krytyki stanu i jakości tworzonego prawa można, zdaniem Prezydenta RP, dostrzec takie elementy, które napawają optymizmem. Chodzi przede wszystkim o tendencję do zmniejszania się ilości wyeliminowanych przez sądy administracyjne decyzji administracyjnych (z 32 % w 2006 r. do 25% roku 2007) oraz zmniejszenie liczby wnoszonych przez obywateli skarg. Odnosząc się do zarzutów zgłoszonych pod adresem jakości procesu legislacyjnego Prezydent RP podkreślił, iż pomiędzy pewnością prawa, a dynamiką życia społecznego istnieje nieusuwalna sprzeczność. W konsekencji dopiero ustabilizowanie i okrzepnięcie państwa będzie mogło przynieść satysfakcjonującą sądy stabilizację prawa. W ocenie Prezydenta RP w tym kontekście szczególnego znaczenia nabiera zagadnienie jednolitości orzecznictwa. Nie może być bowiem tak, aby obywatel nie uzyskał takiego samego rozstrzygnięcia sądu w dwóch sprawach o takim samym stanie faktycznym. W ramach zmian prawa trzeba zatem wziąć pod uwagę, iż władza sądownicza ma charakter władzy służebnej wobec obywatela. W tym mieści się również zagadnienie przewidywalności orzeczeń.
 

Głos zabrał również Zbigniew Romaszewski – Wicemarszałek Senatu. Podkreślił związek pomiędzy Senatem a sądami administracyjnymi, jako organami dokonującymi bieżącej analizy i oceny stanowionego prawa. W swoim wystąpieniu zwrócił uwagę na wieloaspektowość działalności sądów administracyjnych, przekładanie norm prawnych na język obywatela oraz na funkcję sygnalizacyjną sądów. Wyraził ubolewanie z powodu wycofywania się przez organy administracji publicznej z trybu skarg i wniosków na rzecz czasochłonnego i kosztownego postępowania sądowoadministracyjnego.
 

W tym miejscu Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego odczytał list gratulacyjny Marszałka Sejmu Bronisława Komorowskiego, w którym podkreślono wkład sądów administracyjnych w budowanie demokratycznego państwa prawnego.
 

Minister Julia Pitera – Pełnomocnik Rządu do Spraw Opracowania Programu Zapobiegania Nieprawidłowościom w Instytucjach Publicznych, zwróciła natomiast uwagę na fakt, iż sądy administracyjne jako jedne z pierwszych rozpoczęły w Polsce w 2004 r. praktykę w charakterze sądów wspólnotowych. Z przedstawionej informacji wynika, iż z tej nowej roli, podobnie jak i z pozostałego zakresu zadań, składających się na ich działalność, wywiązują się bardzo dobrze.
 

Prof. Jerzy Stępień – Prezes Trybunału Konstytucyjnego podziękował za kontynuację dotychczasowej harmonijnej i owocnej współpracy pomiędzy Trybunałem Konstytucyjnym a Naczelnym Sądem Administracyjnym, jak również za zaproszenie na obrady Zgromadzenia. Spotkania tego typu dają bowiem w jego przekonaniu okazję do wymiany myśli, między innymi w zakresie praktycznego stosowania norm wynikajacych z Konstytucji. Prezes TK zauważył w tym miejscu, iż droga pytania prawnego do TK, z którym coraz częściej występują składy orzekające NSA jest znacznie krótsza i mniej kosztowna, aniżeli skarga konstytucyjna obywatela, niezadowolonego z orzeczenia sądu ostatecznie kończącego jego sprawę. Odnosząc się do coraz częściej podnoszonych zastrzeżeń związanych z praktyką stosowania przez Trybunał Konstytucyjny instytucji odroczenia utraty mocy obowiązującej przepisów uznanych za niekonstytucyjne, podkreślił znaczenie wypracowanej przez Trybunał nowej praktyki, zwanej przywilejem korzyści, polegającej na wskazywaniu w orzeczeniu wprost, iż odroczenie terminu utraty mocy przepisu nie stoi na przeszkodzie uwzględnieniu wyroku TK w sprawie, na kanwie której doszło do postawienia pytania prawnego.
 

Z kolei zdaniem Prof. Lecha Gardockiego – Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego przedstawiona na Zgromadzeniu informacja, dotycząca m.in. skali zmniejszania się zaległości w rozpoznawaniu spraw, stanowi przejaw dobrego funkcjonowania sądów administracyjnych. Wskazał przy tym na aktualne zainteresowanie sędziów Sądu Najwyższego praktyką Naczlengo Sądu Administracyjnego w zakresie stosowania prawa wspólnotowego oraz sposobu załatwiania wzrastającej ilości skarg kasacyjnych.

Zastępca Przewodniczącego Krajowej Rady Sądownictwa sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego Ryszard Pęk stwierdził, że sądownictwo administracyjne stanowi jeden z filarów gwarantujących porządek konstytucyjny RP. Wynikające stąd obowiązki są wzorowo wypełniane przez sądy administracyjne, o czym świadczą przedstawione dane, zawarte w informacji o działalności sądów administracyjnych w 2007 r. Krajowa Rada Sądownictwa stoi przy tym na straży pozycji zawodowej sędziów, w tym także sędziów sądów administracyjnych, zarówno pod względem instytucjonalnym, jak i finansowym. Zwrócił uwagę na kwestię wynagrodzeń, jako jednego z czynników warunkujących pełną niezawisłość sędziowską. Podkreślił ponadto, iż przyjęty i sprawdzony w sądach administracyjnych model naboru do służby sędziowskiej wart jest przeanalizowania w świetle potrzeby rozwiązania aktualnego problemu asesorów w sądach powszechnych.
 

Głos zabrała również przedstawicielka korporacji adwokatów – Joanna Agacka - Indecka – Prezes Naczelnej Rady Adwokackiej. W swoim wystąpieniu podkreśliła szczególną rolę orzecznictwa sądowoadministracyjnego w budowaniu przejrzystych zasad dostępu do zawodów prawniczych. Zwróciła również uwagę na wkład sądów administracyjnych w poszerzanie praktyki stosowania prawa europejskiego i konstytucyjnego, która jest następnie chętnie wykorzystywana przez pełnomocników stron w innych – podobnych sprawach. Podziękowała także za wyrażenie przez Prezesa NSA zgody na nawiązanie współpracy z korporacją adwokacką w zakresie praktycznego kształcenia aplikantów w sądach administracyjnych.
Zgromadzenie Ogólne, po przeprowadzeniu dyskusji, podjęło uchwałę o przyjęciu informacji o działalności sądów administracyjnych w 2007 roku.
 

- tekst przemówienia Prezydenta RP
- tekst przemówienia Prezesa NSA