Zakres działalności NSA
Sądy administracyjne, na czele z Naczelnym Sądem Administracyjnym, sprawują wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej poprzez orzekanie o zgodności z prawem zaskarżonych do sądu konkretnych decyzji, postanowień oraz innych aktów i czynności podejmowanych w sferze administracji publicznej, a także uchwal organów samorządu terytorialnego i aktów normatywnych terenowych organów administracji rządowej. Sądy administracyjne zajmują się ponadto kontrolą terminowości załatwiania indywidualnych spraw administracyjnych w ramach skarg na bezczynność lub przewlekłość postępowania administracyjnego.
Kontrola działalności administracji publicznej pod kątem legalności w pierwszej instancji sprawowana jest przez szesnaście wojewódzkich sądów administracyjnych.
Naczelny Sąd Administracyjny z siedzibą w Warszawie sprawuje tę kontrolę jako sąd drugiej instancji, rozpoznając środki odwoławcze od orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych. Ponadto rozstrzyga on spory kompetencyjne między organami jednostek samorządu terytorialnego, samorządowymi kolegiami odwoławczymi i między tymi organami a organami administracji rządowej oraz podejmuje uchwały wyjaśniające zagadnienia prawne.
Orzeczenia sądów administracyjnych, w tym NSA, co do zasady, nie zastępują ostatecznych rozstrzygnięć organów administracji publicznej. Istota tych orzeczeń polega na uchyleniu lub stwierdzeniu nieważności zaskarżonego aktu bądź zobowiązaniu organu do określonego zachowania się w toku dalszego załatwiania sprawy administracyjnej.
Zadania oraz organizację sądownictwa administracyjnego określają w szczególności: Konstytucja RP (art. 175 oraz art. 184) i ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych oraz ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.